vrijdag 23 juni 2017

Kwaad met kwaad vergelden

Eén van de teksten die me de laatste dagen aan het denken zet, is het blog van Michael Hardin over vergeving. 

Zo heb ik het niet bedoeld

Hardin betoogt dat Jezus vergaf zonder te weten of zijn vervolgers berouw zouden krijgen. Hij koppelt de daad los van de intentie waarmee die daad tot stand kwam. Vaak zeggen we nadat we iemand pijn gedaan hebben “Zo heb ik het niet bedoeld”. Ergens ging het blijkbaar onbewust mis. Of we gaven de verkeerde boodschap. Of de boodschap kwam verkeerd aan. Beide veroorzaakt door de invloed die allerlei relaties en gebeurtenissen op ons leven hebben gehad en samen bepalen wie we zijn. Veel van onze keuzes spelen zich daarom onbewust af, in ons onderbewustzijn. Als we dat kunnen zien bij onszelf en bij anderen, kunnen we mensen ook vergeven zonder dat zij berouw tonen. Zoals Jezus voordeed dus. Aldus Hardin.

Helpt het wel?

Ik had met mijn man naar aanleiding van dat artikel een goed gesprek. De ene kant van de medaille was, zo vonden we, dat het dan voor mensen wel erg makkelijk verschuilen was als ze iets gedaan hebben wat niet goed is. “Ik heb het me niet kunnen realiseren. Dat was mijn onderbewustzijn.” De andere kant van de medaille is dat als we werkelijk vanuit vergeving zouden kunnen gaan leven we de cyclus van haat en vergelding waarin veel mensen en landen verstrikt geraakt zijn kunnen doorbreken. Maar wat als een land onschuldige mensen martelt. Toekijken? Helpt het iemand slechts toe te spreken als hij geweld wil gebruiken? Word je (of jouw land) dan niet gewoon uitgelachen en eindigt er dan niet gewoon een atoombom op je? 



Terrorisme-expert aan het woord

De volgende dag mailde mijn man me een artikel uit de Volkskrant. Het was een kort interview met een terrorisme-expert. Enkele citaten: 

Als zij (politici, AB) zeggen dat we harder moeten optreden tegen extremisten, nemen sommige mensen dat te letterlijk en te persoonlijk. In plaats daarvan zouden politici cohesie moeten creëren door op te roepen begrip te tonen voor ieders positie, grieven en lasten. We moeten voorzichtig zijn met onze woorden, want soms hebben ze ongewenste effecten.’

'Als steden kiezen voor een permanente aanwezigheid van troepen, kan dit leiden tot oorlogachtige situaties, waarin het uitschakelen van de ander als legitiem wordt beschouwd. Maar wil je in die positie zijn? Waar ik me zorgen over maak, is dat beleidsmakers de mislukte aanslag in Brussel als succesverhaal zien en zich laten verleiden nog meer militairen op straat in te zetten. Maar daardoor creëer je juist een gevaarlijke situatie, met alle gevolgen van dien.’

Het artikel had geen link met de Bijbel of met Jezus, maar wel een duidelijk verhaal dat geweld met geweld bestrijden, in dit geval leidt tot nog meer geweld. En een pleidooi om begrip te tonen voor positie, grieven en lasten. En te letten op onze woorden.

Maar God oordeelt toch ook, dus...

Ik weet dat dit in gaat tegen onze menselijke manier van denken. Ons systeem is gericht op gelijk krijgen (“Zeg dat jij me pijn gedaan hebt! Beken!), op vergelding (“Jij moet boeten voor wat je me aangedaan hebt”) en op oog om oog, tand op tand (“Ik zal jou ook eens laten voelen wat je mij aangedaan hebt.”) Het is een ingebakken systeem. En de meeste christenen doen er even hard (of soms zelfs harder?) aan mee. Sterker nog, sommige christenen (of Moslims, of Hindoe, of….) gebruiken zelfs God om andere mensen leed aan te doen. God veroordeelt jou, dus ik mag jou ook veroordelen. Mijn hemel, als je soms de reacties leest op christelijke social media dan vliegen de beschuldigingen richting andere christenen en anders-gelovigen om je oren. Misschien geen fysiek geweld, maar wel verbaal geweld. Een spiraal waarin God gebruikt wordt als rechtvaardiging van het kleineren en veroordelen van anderen. Want als jouw God vijanden vernietigt en mensen veroordeelt tot eeuwig lijden dan mogen wij dat toch zeker ook? Wij, rechtvaardigen…..

Een God van shalom

Ik weet niet wat het jou doet, maar mij houdt het bezig. Het houdt me zelfs wakker. Ik geloof namelijk in een God die shalom wenst voor de wereld. Heelheid. Een rijk van vrede. En ik geloof dat als we God blijven zien als een aardse dictator, die zijn vijanden wel even de pan in hakt, we nooit zullen komen daar waar Jezus ons heen wijst. Zalig de vredestichters. Zalig de zachtmoedigen. Heb je vijanden lief. Vergeld geen kwaad met kwaad. Jezus wijst ons er op dat God (“Ik ben in de Vader en de Vader is in mij”) anders denkt dan in ons menselijk systeem zit. "Vrede op aarde", zongen de engelen met Jezus geboorte. "Vrede zij met je", zegt Jezus na zijn opstanding. Jezus spreekt niet één kwaad woord over de mensen die hem aan het kruis geslagen hebben. Hij vraagt niet om vergelding. Hij vraagt niet eens om berouw van zijn vervolgers. Aan het kruis vergaf hij hen. En Hij vergaf er ons. Op voorhand. Hij vergaf ons al die dingen die zo in ons systeem zitten: Dat we God gebruiken om ons eigen oordelende en agressieve gedrag te rechtvaardigen. Hij vergaf ons dat we zo vaak niet de weg van shalom kiezen. Niet de weg van heelheid voor de hele schepping, voor alle mensen. Dat we steeds weer kiezen om kwaad met kwaad te vergelden.

Deel van het grote geheel

Ik geloof dat de weg van Jezus niet een weg van morele regeltjes is die onszelf zo heilig mogelijk moet maken ten opzichte van anderen. Waarbij we onszelf plaatsen boven anderen die “minder moreel”, “minder heilig leven”. Ik geloof dat de Jezus-Weg gericht is op onszelf zien als deel van die hele wereld waarvoor Jezus gekomen is. Als deel van dat grote geheel. Dat Hij gekomen is om juist af te rekenen met dat meten en oordelen, zoals de Farizeeërs graag deden. Want juist dat scheidt ons af van het grote geheel. Jezus haalt iedereen erbij, die geoordeeld werd: de onreine, de overspelige, de gevangene, de zieke.... Hij doorbreekt de wetten en regels die er op gericht zijn mensen uit te sluiten. “Ik ben niet gekomen om de wereld te oordelen, maar te redden….” (Johannes 12:47) De wereld. Iedereen. Te redden. “Sozo”, dat betekent redden, genezen of heel maken. 

Zoeken naar heelheid

Laten we in ons persoonlijk leven beginnen. Want als we de generatie na ons dit gaan voorleven, dan gaan we van onderaf beginnen deze cyclus te doorbreken: Haat met haat te beantwoorden. Kwaad met kwaad te vergelden. God te gebruiken om anderen te oordelen en jezelf te rechtvaardigen. Laten we werkelijk gaan zoeken naar shalom en heelheid voor deze wereld. Laten we werkelijk Jezus achterna gaan in zijn weg naar een wereld die één is, waar alle mensen broeders en zusters zijn.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten