Whole food plant based (2)

De laatste weken krijg ik steeds weer de vraag of ik nog eens wat wil schrijven over whole food plants based eten. Bij deze.

Wat is WFPB?

Whole food plant based betekent dat je zoveel mogelijk onbewerkt of weinig bewerkt plantaardig voedsel eet (dus ook geen eieren en melk) en dat je bewerkte suiker, bewerkte oliën en ook zout zo beperkt mogelijk eet.

Kortom, mijn voedsel bestaat voor het grootste deel uit groenten, fruit, granen, peulvruchten, zaden en noten. Als het op hoeveelheden aankomt ook in die volgorde. Ik probeer minstens de helft van mijn maaltijden (en liever nog meer) uit groenten (grootste deel) en fruit (kleiner deel) te laten bestaan.

Waarom?

Zoals de meesten weten, heb ik een onbekende vorm van reuma en een neuro-musculaire ziekte. Artsen propten me vol met medicijnen. Dat was het enige wat ze voor me konden doen. Toch bleef ik achteruit gaan en er was geen oplossing. Nadat ik verschillende documentaires zag over wfpb, besloot ik, in overleg met een diëtiste, dit uit te proberen. Binnen enkele weken waren mijn ontstekingen weg. Waar mijn immuumsysteem precies op reageerde, weet ik niet, maar feit is dat er steeds vaker een verband gezien wordt tussen dierlijk voedsel (vlees, melk, eieren) en o.a. auto-immuumziekten. Onderzoek hiernaar staat nog in de kinderschoenen. Zoals mijn reumatologe zei: “Over voedsel heb ik niets geleerd op de opleiding.”

Gewicht

Mooie bijkomstigheid voor mij was, dat het ook helpt af te vallen. Door o.a. de medicijnen en doordat ik weinig kon bewegen, was ik veel aangekomen. In een jaar tijd ben ik 24 kilo afgevallen. Niet door niet te eten. Sterker nog, ik heb het gevoel veel meer te eten dan vroeger. Ook niet door koolhydraten te laten staan of calorieën te tellen. Ik eet gewoon zilvervliesrijst, aardappels en volkorenpasta en ook elke dag een handje noten. Hoe komt het dan dat ik afgevallen ben? Doordat whole food veel meer vult en je langer een verzadigd gevoel geeft, dan ons gemaksvoedsel. Daarbij werken suiker, zout en vet als een magneet. Ze laten je meer eten. Verder heb je langer nodig om whole food te eten. Je kauwt veel meer, voelt veel beter wanneer je vol zit. Groenten is ook veel minder calorierijk. Dus als je je aanwent dat dat het grootste deel van je maaltijd is, dan eet je ook gewoon minder calorierijk. Ik moet er wel bij zeggen dat ik het laatste jaar ook heel veel revalidatie gedaan heb en dus elke dag oefeningen doe, fiets en loop. En twee keer per week doe ik nu fitness. Bewegen is heel belangrijk!

Mag ik dan nooit meer iets “lekkers”?

Dat is natuurlijk aan jou. En het is omdenken. Ten eerste definieer je na een paar weken “lekkers” heel anders. Die stroopwafel of dat stuk taart trekken me eerlijk gezegd niet meer, want ik krijg er ontstekingen en buikpijn van. Wat me hielp was deze gedachten: Definieer voedsel als alleen die producten die goed zijn voor je lichaam en die zo min mogelijk bewerkt zijn (simpele vuistregel: hoe meer ingrediënten erin zitten, hoe meer het meestal bewerkt is!). Dus koek, snoep, chips etc. vallen niet onder voedsel. Als je boodschappen doet, vraag je dan bij elk product af of het wel of geen voedsel is. Wat ook helpt is de vergelijking met een auto. Je doet er benzine (of diesel of gas) in om te rijden. Doe je er iets anders in dan gaat je auto stuk en functioneert niet meer. Dus vraag je bij alles wat je in je mond doet af of het wel of niet bijdraagt aan je gezondheid. Ik heb afgelopen jaar ook meegedaan met een onderzoek van de universiteit van Utrecht naar gezonde eetgewoonten. Het ging er toen om dat ik elke keer als ik boodschappen ging doen, me mezelf moest herinneren aan een soort motto :"Ik koop alleen wat gezond is voor mijn lichaam", was mijn motto. Het motto moest ik ook opschrijven, zodat het ergens zichtbaar voor me was. Het was een leuk experiment en het werkte! Wat tenslotte ook helpt is te zoeken naar die dingen die je graag eet en die gezond zijn en te zorgen dat je die in huis hebt, zodat als je honger hebt je die kunt grijpen. En zorg dat je ongezonde dingen gewoon niet in huis hebt.

Echt, het went heel snel en als je eenmaal merkt hoe goed je lichaam er op functioneert, dan is het makkelijk volhouden.

Wat eet je dan wel?

Mensen vragen vaak wat ik dan wel eet. Hier een paar voorbeelden.

Voor het ontbijt eet ik bijna altijd havervlokken of havermout, chiazaad of gebroken lijnzaad, vers fruit, soms geraspte wortel, beetje kaneel en ongezoete amandelmelk (maar je kunt ook water, rijstemelk, havermelk of andere plantaardige melk gebruiken). Soms warm ik het in de magnetron. Soms zet ik het de avond ervoor al in de week.

Voor de lunch eet ik een grote salade (bord vol) van minstens één soort bladgroenten (bv. sla, bietenblad, spinazie, boerenkool, witlof), verschillende soorten groenten en fruit (bv. paprika, wortel, komkommer, tomaat, radijs, appel, peer, blauwe bessen), citroensap en wat zaden en pitten erover, of een handje walnoten of andere ongebrande noten of in een droge pan geroosterde boekweit. Meestal eet ik er nog een volkorenboterham of volkorencracker bij met bv. notenpasta (biowinkel of zelf maken, bestaat alleen uit gemalen noten) of humus.

Voor het avondeten eet ik vaak curry's van groenten, kikkererwten of bonen en volkorenrijst, aardappels, groenten en liefst een zelfgemaakte burger (van bonen, rijst en haver), stampot met stukjes tofu erin, groenten met quinoa of linzen etc . En ik eet er altijd fruit bij. Een toetje eet ik niet zo vaak. Soms wat sojayoghurt met fruit of een beker warme ongezoete rijstemelk met cacao. Een enkele keer maak ik op zondag “nicecream” (bevroren stukjes banaan in de blender en je hebt fantastisch ijs. Beetje cacao erdoor of een paar gehakte nootjes.).

Resultaat

Inmiddels ben ik bijna een jaar van alle (en dat waren er heel veel!) medicatie af, hoef ik niet meer terug naar het ziekenhuis, kan ik weer lopen, fietsen, sporten en heb ik heel hard gewerkt om mijn conditie weer op te bouwen. En vergeet die 24 kilo minder niet, een perfect BMI en een gewicht dat ideaal is, zeker als je gewrichtsproblemen hebt. En dat in een jaar tijd!

Tips

Mocht je het willen uitproberen, hier een paar tips. Sommige zijn persoonlijk en werken misschien niet voor jou, maar probeer het uit:

-Neem een paar weken de tijd als overgangsfase. Maak bijvoorbeeld de eerste week je ontbijt wfpb, de tweede week ook je lunch, de derde week je tussendoortjes en je vierde week ook het avondeten. Zo geef je jezelf en ook je lichaam wat tijd om te wennen. Zeker je darmen hebben even nodig om aan de hoeveelheid vezels te wennen :-)

-Kies zoveel mogelijk voor het hele product. Sap lijkt heel gezond, maar is niet het gezondste. Er zit vooral veel suiker in en de vezels zijn eruit. Voor een glas (0,25l) puur appelsap heb je bijna een pond appels nodig! Eet maar eens een pond appels achter elkaar. Daar zit je vol van! Een glas appelsap niet! Suiker heb je nodig, maar je kunt het het beste eten samen met de rest van een stuk fruit waar ook de vezels en vitaminen inzitten! Dit geldt ook voor gedroogd fruit. Dit bevat relatief veel suiker, omdat het vocht eruit is. Prima als je naar de sportschool ben geweest en even wat extra's kunt gebruiken, maar niet handig als je wilt afvallen. Neem dan maar gewoon lekker die appel! Noten zijn ook calorierijk, maar bevatten ook goede olie. Dus, ja, elke dag een handje ongebrande noten, maar gebruik het niet als hoofdbestanddeel van een maaltijd.

-Informeer jezelf over voedingswaarden. Welke groenten bevatten welk belangrijk bestanddeel (eiwit, ijzer, calcium etc.)? Eet elke dag veel verschillende groenten en het liefst ook een portie peulvruchten (bv. kikkererwten, bonen).

-Eet stevige maaltijden en zeker het ontbijt. Dat werkt voor mij tenminste het beste. Ik heb eigenlijk tussendoor bijna nooit honger. Dat voorkomt dat je ongezonde dingen tussendoor gaat eten.

-Er zit voldoende proteïnen in groenten, peulvruchten, granen, noten en zaden. Echt!

-Je kunt bv. de app van het voedingscentrum gebruiken om een beetje uit te rekenen of je genoeg calorieën eet en genoeg van alles binnenkrijgt. Let wel, deze is niet voor veganisten, dus lees je wel eerst even in over de waarden voor veganisten. Maar het geeft je een aardig beeld of je alles binnenkrijgt als je dat een weekje doet. Er zijn ook andere (Engelse) app's maar omdat ik die niet gebruik, weet ik daar niet zoveel over.

-Ga op consult bij een diëtist die iets afweet van plantaardige voeding, zeker nuttig in het geval dat je bijvoorbeeld medicatie gebruikt, af wilt vallen etc.

-Beweeg! Begin maar gewoon met elke dag wandelen en fietsen. Hoe fitter je wordt, hoe meer je kunt sporten!

-Drink genoeg water (of kruidenthee)!

-Bedenk dat elke stap die je neemt naar een gezonder dieet er één is. Misschien haal je niet 100% wfpb, maar ook als het je lukt twee keer zoveel groenten te gaan eten of elke dag een grote salade als begin van je lunch te eten, maak je al een grote stap! En je zult zien dat elke stap leidt naar een volgende stap!

-Vergeet niet een vitamine B12-supplement!

Ik heb in een vorig blog al wat sites gedeeld. Maar voor recepten en motiverende verhalen, vind ik deze site erg waardevol:

Forks over knives:https://www.forksoverknives.com

“Well your world” heeft ook inspirerende filmpjes: https://www.youtube.com/channel/UC8fG5eV1Q5res0BoQsF6-3g

Gods wegen zijn ondoorgrondelijk

De laatste weken krijg ik te maken met een (voor mij) nieuw fenomeen: het opeisen van mijn genezing. Mensen van wie ik de afgelopen twee jaar nooit meer iets gehoord heb, melden zich plotseling om me te herinneren dat zij mijn genezing profetisch voorspeld hebben en ooit genezing over me uitgesproken hebben. De eerste keer stond ik daar nogal van te kijken. Het lef! Maar inmiddels sta ik hen vriendelijk (per mail) ter woord.

Antwoord

"Erg fijn voor je. Je bent de zoveelste in de rij. Sluit aan in de rij van overwinnaars. Mag ik je een paar vragen stellen? Hoe weet je dat het jouw gebed was dat me genas? Je had geen profetisch woord over dierlijke eiwitten die mijn immuunsysteem triggeren, toch? Was jij het die me beschuldigde van hoogmoed en dat als reden gaf voor mijn ziekte? Of was jij het die mijn houding ten opzichte van LBHT'ers noemde als dwaling en bron van ziekte? O nee, misschien was jij het die mijn verleden noemde als bron van ziekte? Of dat ik als vrouw preekte? Of dat ik mijn medicijnen moest laten staan, omdat ik die belangrijker vond dan God? Of nee, jij noemde demonen, toch? Mag ik vragen of jij het was die tegen me zei dat langskomen geen zin meer had, toen ik geen gebed meer wilde en niet meer kon geloven zoals jij? Weet je trouwens dat er ook Moslims voor me gebeden hebben en zeggen dat Allah me genezen heeft?  Trouwens waar was je de afgelopen twee jaar? Waar was je toen ik nauwelijks meer op mijn benen kon staan van de pijn? Misschien is het niet zo, dat ik dit dankzij (charismatische) bidders, maar ondanks bidders bereikt heb. Wat vind je van die stelling? Pas toen ik me los kon maken van dit God-geneest-verhaal, kwam er ruimte om alternatieven te onderzoeken. Het was mijn eigen wilskracht, motivatie, energie en een stukje eigenwijsheid en niet luisteren naar bidders en dokters, die me dit herstel gebracht hebben. Ik heb de afgelopen negen maanden zeven dagen per week aan revalidatie gewerkt. Ik heb mijn hele leefstijl omgegooid. Ik volg een strak dieet. Ga je niet voorbij aan mijn inspanningen?"

Wonder of geen wonder?

Maar is het dan geen wonder? Ja, het is zeker een wonder. Maar de vraag is hoe je dat "wonder" formuleert. Een rechtstreeks bovennatuurlijk ingrijpen van God, omdat er genoeg voor me gebeden is? Nee, zo ervaar ik het niet. Ik ervaar het wel als wonderlijk dat ik dit dieet vond, dat ik het ging uitproberen ook al geloofde noch ik noch anderen dat het kon werken, dat ik de moed had om tegen dokters te zeggen dat ik een andere weg wilde gaan bewandelen, omdat de oude weg me nergens bracht. Een wonder van God? Leiding? Hoe je het ook noemt, ik ben dankbaar. Dankbaar voor deze nieuwe weg die open gegaan is.

Vrome woorden

Er is een tijd geweest dat ik zo met Bijbelverzen en vrome woorden om mijn oren geslagen werd, dat ik er nauwelijks meer iets mee kon. Ik heb daarna een tijd geleefd op en van de stilte (en leef daar nog graag van). Mijn gebed was stilte. Mijn stille tijd was stilte. Ik zat stil in de tuin, lag stil in het weiland. Luisterde naar de vogels, keek naar de wolkenluchten, voelde de dauw. En langzaam kregen oude woorden weer betekenis terug. Het is als een moedertaal die je niet verleert. Ik kreeg ook weer inspiratie om te preken. Er kwamen weer woorden bij me op. Oude, vertrouwde woorden. 

Wat de toekomst brengen moge

Een lied dat me zeer dierbaar is -ik schreef er eerder over- is "Wat de toekomst brengen moge, Mij geleidt des Heeren hand; moedig sla ik dus de ogen naar het onbekende land. Leer mij volgen zonder vragen; Vader, wat Gij doet is goed! Leer mij slechts het heden dragen met een rustig kalmen moed! Heer, ik wil Uw liefde loven, al begrijpt mijn ziel U niet."

Een lied dat ik vroeger niet kon begrijpen. Volgen zonder vragen. Ik zat vol met vragen. Maar ik ervaar het nu niet meer als een passief volgen zonder vragen. Als ik het zing, ervaar ik het veel meer als overgave. Als leven vanuit een diep vertrouwen. "Volgen zonder vragen" is voor mij niet "geen vragen mogen stellen". Het is voor mij vooral de rust hebben het leven te nemen zoals het is. Zowel wat ik ervaar als goed, als wat ik ervaar als onprettig. Ik ervaar het ook niet als dat God het op me heeft gelegd. Dat zou je zo kunnen ervaren bij dit lied. Voor mij is het veel meer dat God er altijd is. In me. Dat mijn leven, mijn ziel, onlosmakelijk verbonden is met Hem. En dat ik in die verbondenheid mag leven. God is liefde. God is goedheid en genade. Zo lees ik die zin: "Vader, wat Gij doet is goed." Ik kan niet uit die genade en die goedheid vallen, wat me ook overkomt. Begrijpen, nee, dat heb ik opgegeven. Ik leef mijn leven momenteel in kinderlijke verwondering over elke dag, over de plantjes in mijn tuin, de koolmeesjes die een nest bouwen, mijn kinderen met hun puberuitingen. Ik leef zonder "moeten". Ik heb niet meer het gevoel de wereld te moeten redden of een bepaald doel te moeten halen. Ik heb alleen het gevoel te mogen leven. Te Leven. Te dansen. Te dansen in een innige omhelzing met mijn Schepper. En anderen, die dat willen, mee te nemen in die dans. "Waar de weg mij brengen moge, aan des Vaders trouwe hand, loop ik met gesloten ogen, naar het onbekende land."

Oude woorden




Oude liederen, oude teksten die opnieuw tot leven gekomen zijn voor me. Ze spreken mijn moedertaal. Ik heb geen behoefte meer om ze theologisch te ontleden, voordat ik ze kan zingen. Ik heb geen behoefte meer een discussie te starten of ik het wel precies geloof zoals het bedoeld is door de schrijver. Ik heb mijn eigen verhaal. Mijn eigen verhaal van nieuw leven. Van leren Leven. Van vallen en opstaan. De oude woorden geven me daarin kracht, hoop, verbondenheid.Iemand schreef me pas "Gods wegen zijn ondoorgrondelijk." Een paar jaar geleden hadden die woorden me geen goed gedaan. Kwam die ziekte dan van God? Nu spreken ze tot me in mijn eigen taal, zoals ze ook spreken in de taal van degene die ze schreef en kan ik ze begrijpen en omarmen, ook als we ze theologisch misschien anders duiden. En dat is misschien wel wat ik met dit blog wil zeggen: Prima als je mijn genezing ervaart als antwoord op jouw persoonlijk gebed, maar verwacht niet dat ik dat ook precies zo ervaar. Kom liever een kopje thee drinken in mijn tuin. Proef van de andijvie, sla en radijsjes.  Ruik de kruiden. Geniet van de vrolijke koolmeesjes en de kleuren van de bloemen. Laat je theologische bespiegelingen over mij en mijn ziekte/genezing even thuis en zing met mij uit volle borst:  "Dit is de dag die de Heer ons geeft. Wees daarom blij en zingt verheugd." Daar wordt het leven mooier van!

Een leeg blaadje

"Zie je dat bidden helpt. Zie je wel! We bidden al zo lang voor dit wonder.", zei hij. Ik wist niet zo goed wat ik moest zeggen. Ja, er wordt al heel lang voor me gebeden. Maar is dit dan de uitkomst van een soort hogere rekensom? Na 18 jaar smeken en bidden, besluit God om nu de juiste formule te geven?

Geen twijfel

Ooit voelde ik mij heel "refo-evangelisch". Ik voelde me sterk, zeker. Twijfelde niet aan God, aan de werking van gebed of aan degelijke theologie. Maar na 18 jaar lang worstelen met mijn gezondheid ben ik niet meer dezelfde als toen. En dat is misschien ook wel heel normaal. Je begint ergens met geloven en alles wat je onderweg op je reis tegenkomt, bepaalt de route. Voor mij was dat veel lijden de laatste jaren. Veel fysieke pijn. Veel onzekerheid. Steeds weer afscheid nemen van dingen die ik niet meer kon. Steeds afscheid nemen van stukjes leven die je niet meer mee kon maken. Vrienden kwijtraken. Niet mee kunnen doen met veel sociale aangelegenheden. Veel nadenken over het leven. Is dit het? Hoe moet ik het dragen? Hoe moet ik verder? Hoe moet ik vreugde blijven vinden, terwijl ik altijd pijn heb? Hoe moet ik zin blijven vinden, terwijl de toekomst er weinig hoopvol eruit ziet? 

Weilanden

De laatste twee jaar was ik veel in de weilanden in de polder. Alleen. In het voorjaar keek ik uit naar de eerste kleine kikkertjes die ik over mijn handen kon laten springen. In de zomer lag ik in het gras. Keek ik naar de lucht en liet de slakjes over mijn handen kruipen. In de herfst genoot ik van de laatste najaarsvlinders en zag de zaden van de uitgebloeide bloemen verwaaien met de wind. In de winter liet de gure wind me weten dat ik nog leefde. Bidden met veel woorden deed ik niet meer. Ik vond God in de stilte. "Ik ben thuis", zei ik in mijn hoofd bij elke stap. Of ik bad het Jezus-gebed ("Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over ons") met een woord op elke stap die ik zette. Of soms liep ik op het ritme van een woord. Lief-de. Lief-de. Zo bidden bracht me veel rust. Rust met het leven. Rust met het lijden. Het bracht me vrede. Vrede met hoe mijn leven was. En het bracht me verbondenheid. Verbondenheid met de schepping. Met alles om me heen. 

God in alles

God was niet meer ver weg voor me. Niet meer van bovenaf de wereld besturend. God was alles in allen/alles. God was in de wind, het gras, de kikkers, de lucht, de wolken en de zon. God was in de mensen in de inloop. In mijn man en kinderen. God was in het hele leven. In het goede, maar ook in dat wat ik als slecht ervoer. In het lijden. Ik denk, dat dat hetgeen was dat mijn denken totaal veranderde. En mijn bidden. En mijn beeld van God. Als alles één is, alles verbonden is met elkaar, als God overal te vinden is, dan kan ik Hem/Haar/Het ook vinden in het lijden. Dan hoef ik er niet tegen te strijden, dan hoef ik het niet weg te bidden. Dan kan ik het met open handen en open hart aanvaarden. Niet als iets dat God me geeft van bovenaf. Maar als deel van mij leven, van mijn weg, van dat wat me vormt en mens maakt. 

Helpt bidden?

Het lijden valt niet weg te bidden. Dat wil niet zeggen dat bidden niet helpt. Het helpt om het uit te roepen naar God. Het helpt om je niet-begrijpen ergens neer te leggen. Het helpt om het leed om je heen te benoemen. Als alles verbonden is met elkaar, dan ben ik ook verbonden met het leed van anderen en kan me dat niet onberoerd laten. Bidden helpt om jezelf te activeren. Bidden helpt om tot rust te komen. Om je over te geven aan dat wat onvermijdelijk is. Om te aanvaarden wat je niet kunt veranderen. Bidden helpt om je verbonden te voelen met de wereld, met elkaar. Want in deze verbondenheid, daar is God. Dat is God. De dans van Vader, Zoon en Geest. Vanaf de eerste woorden van de Bijbel: de schepping. Niets staat op zichzelf. We zijn een deel van die scheppingsdans. We kunnen geen mens zijn zonder de ander, zonder de aarde, zonder het grote geheel. 

Namen van God

Het was een jaar of tien geleden toen ik een Bijbelkring leidde. We deden een avond over "namen van God". Ik had briefjes gemaakt met allerlei namen die God in de Bijbel krijgt: Koning, Redder, Herder. Maar ook een briefje met een vraagteken, om zelf een naam toe te voegen. Je mocht uit de briefjes een naam kiezen die je aansprak en vertellen waarom. Niemand koos het briefje met het vraagteken. Maar als ik weer mocht kiezen, zou ik het nemen. Een briefje zonder naam. Nee, ik weet niet meer hoe ik God zou noemen. Ik weet niet meer of ik God wil noemen. Of ik een naam wil geven. Of ik een naam nodig heb. Een leeg briefje is voldoende voor me, denk ik. Dat is wie God voor me is. Een leeg briefje. Een "ik weet niet wie God is". En ik hoef het niet te weten. Het is goed zo. Juliana van Norwich schreef: “All shall be well, and all manner of thing shall be well.” Haar woorden echoën vaak in mijn hart, juist als ik het moeilijk heb. Dit is het leven. Dit is God. Niet (in) iets dat apart is, maar het leven zelf. 

Nieuwjaar

1 januari. Het wordt een jaar van hard werken. Revalidatie. Zien waar mijn grenzen liggen. Hopen dat de ontstekingen niet terugkomen en ik verder kan opbouwen: conditie, spieren, balans. Hopen dat ook mijn zenuwen zullen herstellen en de zenuwpijn minder zal worden. Ik zie het niet als antwoord van God uit de hoge hemel. Ik zie het veel meer als leren leven vanuit de verbondenheid met God door Zijn schepping. Een kennis zei me toen ik vertelde over mijn nieuwe leefstijl (-Dieet is iets tijdelijks, dit is niet tijdelijk. Dit is mijn leven veranderen, daarom noem ik het "leefstijl". Klik hier voor een blog hierover. -): "Wat mooi dat dit besloten ligt in Gods schepping. Dat als we leren wat goed is voor ons lichaam, we heling vinden. Dat God voedsel schiep dat goed voor ons is." Ja, daar kan ik veel meer mee. Leren leven in die verbondenheid met de schepping. De schepping waar God zelf in is. De schepping die God is. De scheppende dans van Vader, Zoon en Geest die nooit ophoudt. 

Een wit blaadje. Een vraagteken. Ik weet niet wie God is. Ik weet dat Hij is. Hier, nu, overal. All shall be well.