Zonder woorden

Ik zit al een tijdje naar mijn Ipad te staren. Soms komen de woorden, soms komen ze niet. Ik zou zo graag iets vertellen over het afgelopen jaar. Maar ruim 500 woorden, wat is dat om een jaar te verwoorden waarin mijn hele denken over God kantelde? Waarin praten over God soms zo zinloos leek. God vangen in woorden. Lijden proberen uit te leggen. Ziekte proberen te duiden in geestelijke taal. Hoe ik ook probeerde, ik struikelde. Alle meningen, visies en ideeën werden loze woorden, lege woorden, die geen recht deden aan de realiteit van pijn, verdriet, onzekerheid, ziekenhuizen, onderzoeken en medicijnen. Het voelde als of ik het hele concept God moest uitpakken. Laagje voor laagje moest afpellen tot er weinig meer overbleef dan een kaal pitje. Jezus. Niet als concept. Niet als een aangekleed en opgepoetst plaatje, maar als iets ruws en ongepolijsts. Iets niet definieerbaars, maar toch zo dichtbij en aanwezig.

Scheef kruis

Preken voelden soms leeg. Bijeenkomsten en kerkdiensten voelden onwerkelijk. Het leek alsof het het diepste wezen niet raakte. Niet bij mij in ieder geval. Het leek zo zinloos om te spreken over zoiets ruws, zoiets ongrijpbaars. Onder de kerkdienst keek ik vaak naar het scheve kruis, gevormd uit twee ruwe stenen balken die schuin op elkaar gelegd waren. Daar, in dat woordenloze kruis, dat niet opgepoetste en niet gepolijste kruis, daar ontmoette ik steeds weer iets van hetgeen ik geen woorden meer voor vond.

Het leek als of ik een buitenstaander werd. De ooit door mij geliefde theologische discussies voelden zo nutteloos. Het gediscussieer en gedebatteer. Waar diende het nog toe? Ik ging op zoek naar iets fundamentelers, iets minder afgewerkts, iets waar ik werkelijk rust zou kunnen vinden in mijn lijden. Waar ik niet meer gedwongen zou worden om een standpunt te bepalen in het veld van denominaties, in de chaos van "ik weet het beter" en in de dwang van "zo moet je geloven, anders heb je de waarheid niet" en nog erger "zo moet je geloven, anders zul je nooit genezen".... 

Ontdaan van franje

En ik vond het. Mooier, groter, verrassender en buitengewoner dan ik ooit had kunnen verwoorden of kunnen verbeelden. Groter dan ik er nu woorden aan kan geven. En dat is het lastige: 500 woorden op een IPad. Ze zijn totaal ontoereikend als ik je wil vertellen over Jezus. Over de diepte, de breedte en de hoogte van de schat die ik mocht vinden in de duisternis. Over stralend licht. Over wonderen. Over herstel. Over vrijheid. Het leek of ik een Jezus ontmoette die ik nooit gekend had. Ontdaan van sliertjes, strikjes en franjes. Misschien zag ik Jezus wel voor het eerst. 

Over die Jezus wil ik vertellen. Over die Jezus wil ik preken. Maar niet meer in grote woorden, waarheden en leerstellingen, maar in kleuren, gedichten en muziek. Niet meer in zwart-wit en staccato, maar in mooie melodieën en kleurige lijnen. 

Geen moeilijke leerstellingen

Ik was in het verpleeghuis twee weken geleden om voor te gaan in een dienst. Na de dienst liep ik de mensen langs. Ik keek hen in de ogen en zegende hen één voor één. Daarna ging ik naast een oude dame zitten. Ze pakte mijn handen en nam ze in de hare. Ze glimlachte. We zaten zo een tijdje. Af en toe liet ze me even los zodat ik mijn thee kon drinken. Daarna pakte ze mij handen weer. Er was weinig communicatie mogelijk. Alleen onze handen die elkaar voelden en onze ogen die elkaar liefdevol ontmoetten. Ik zong zachtjes "Veilig in Jezus armen". Ze sloot haar ogen en haar lichaam volgde zachtjes mijn woorden. Geen grote woorden waren nodig. Geen moeilijke leerstellingen. Jezus was er. Die woorden zocht ik voor dit blog. De woorden die dat moment zouden kunnen vangen. 

Het Koninkrijk van God? Misschien begint dat wel waar woorden ophouden. Daar waar geen noodzaak meer is God in woorden te vangen. Maar waar Jezus mag zijn. Gewoon mag zijn. En jou mag ontmoeten. Zoals je bent. Ontdaan van je vrome woorden, eigen wijsheden en kerkmuurtjes. Recht in je hart.

Goede wijn behoeft geen krans

Interessant aan gesprekken met anders-gelovigen is, dat je altijd geconfronteerd wordt met je eigen arrogantie. Ik weet het beter. En wat moet je dan zeggen? Is het niet arrogant als je verkondigt dat jij de waarheid (in Jezus) gevonden hebt, terwijl Jezus ons juist oproept niet te oordelen? Het blijft voor mij, als evangelist, een ingewikkeld spanningsveld.

Experiment

Laten we een gedachte-experiment doen. Proefpersoon A weet niet wat wijn is. Nooit gedronken. We schenken drie glazen vol. Twee met een mengsel (in verschillende verhoudingen) van water en wijn en pas in de derde doen we de beste, zuiverste wijn die we kunnen vinden. De goede wijn bewaren we tot het laatste tenslotte. De proefpersoon mag stoppen als hij overtuigd is dat hij de lekkerste wijn gedronken heeft. Maar omdat de proefpersoon de smaak van wijn niet kent, is hij heel tevreden met het eerste glas en stopt. Een volgende proefpersoon proeft twee glaasjes. Het eerste was lekkerder dan het tweede en hij besluit voor het eerste te gaan. Geen van deze beide personen heeft de echte wijn geproefd, maar ze zijn beiden overtuigd wijn gedronken te hebben (ook al was het een slap aftreksel) en ze zijn tevreden. Geen van beiden zal dus weten hoe de echte, zuivere wijn smaakt.

Voor mij is Jezus de echte wijn. Als je van Hem geproefd hebt, wil je niets anders meer. Je bent verzadigd. Maar je kunt dat pas weten als je van Hem geproefd hebt. En dat is een geloofsstap. Je moet het zelf proeven. Ik kan je dat niet uitleggen. Ik kan het hooguit beweren. Arrogant? Ik denk dat dat er een beetje van afhangt hoe je het brengt en hoe je om gaat met de mensen die van de andere glazen geproefd hebben.

Anders gelovigen

Ik geloof namelijk dat anders gelovigen ook al een beetje van de wijn geproefd hebben. Anders-gelovigen staan bij mij niet op “achterstand”. “Ik geloof in Jezus, jij niet, punt voor mij.” Dat dus niet. Paulus is daarin een groot voorbeeld voor mij. Als hij ziet dat de Grieken een altaar gemaakt hebben “voor de onbekende god”, zegt hij niet dat dat fout is, maar zegt hij iets dat neerkomt op: “Jullie hebben zonder het te weten iets geproefd van de echte wijn.” Dat vind ik mooi. Als ik met andere gelovigen praat, wijs ik nooit op wat ze in mijn ogen “fout” zouden doen, maar wijs ik op de wijn die ik mag uitdelen: “Misschien hebben jullie al iets van de wijnsmaak geproefd, maar zou je niet eens een slokje van deze wijn willen proberen? Kom, neem, drink en word vrolijk.” Een goed product heeft geen anti-reclame nodig om op te vallen. Een goed product heeft een goede vertegenwoordiger nodig! Niet één die negatief is over andere producten, maar één die enthousiast is over zijn eigen product! Niet op een arrogante manier. Maar op een aanstekelijke manier. Hier is iets dat je echt niet mag missen!

Geen anti-reclame nodig

Goede wijn behoeft geen krans. Dat spreekwoord past wel mooi. Anti-reclame is onnodig. Maar ook hoeft de vertegenwoordiger zich niet op een voetstuk te plaatsen. Tenslotte heeft hij de wijn zelf ook maar om niet gekregen. Je bent toch overtuigd van de beste kwaliteit van de wijn? Laat maar zien wat die wijn met je doet! De wijn prijst zichzelf wel aan. Het brengt goede vruchten voort! Drink zelf een flinke teug en ga de rest enthousiast uitdelen. Jezus deelt wijn en brood. Hij geeft wijn in overvloed (bruiloft te Kana!) om met elkaar te delen in de feestvreugde. Hij vermenigvuldigt brood tot er overvloedig is, zodat we kunnen uitdelen. We hoeven niet bang te zijn zelf te kort te komen als we het delen. En Hij zegt niet: "Jullie zijn beter dan de rest, omdat jullie Mij kennen". Hij zegt: "Ga de wereld in en deel uit. Het zal niet makkelijk zijn. Maar dat is wat het met je doet als je van de ware wijn gedronken hebt. Mensen moeten aan jou kunnen zien, ruiken en proeven wie Ik ben. Laat het oordelen maar aan Mij over. Ga uitdelen. Ga maar naar de hongerigen en de naakten en de gevangenen. Schenk de wijn uit! Overvloedig en zonder mopperen! Geef ze een slok en laat ze zelf maar tot een conclusie komen, wat de beste wijn is. Want als ze proeven, zullen ze het weten." 

Relax!

Mijn boodschap? Relax. Ontspan. Laat al die kramp los om de rest van de mensheid te veroordelen. Jezus hoeft niet verdedigd te worden door ons. We hoeven niet te wedijveren met andere geloven (of andere gelovigen!). Dat vraagt Jezus helemaal niet van je. Wandel achter Jezus aan, deel uit van de wijn en de feestvreugde die je zelf ook zomaar gekregen hebt, om niet. Deel van het brood en de wijn. Goede wijn behoeft geen krans!